Financiële positie

Begin oktober 2023 wordt door het Rijk de voorlopige BUIG subsidie 2024 vastgesteld.

De raming moeten worden aangepast voor prijsinflatie. Dit leidt tot een verlaging van het saldo begroting met € 3.000.

Om de stijgende prijzen het hoofd te bieden is besloten om de uitgaven met 4% totaal te indexeren. Tot op heden is er een indexatie doorgevoerd van 1,5% en daaropvolgend met een extra 1%. Met deze mutatie worden de budgetten met nog 1,5% geïndexeerd tot een totaal van 4%. Dit leidt tot een verlaging van het saldo begroting vanaf het jaar 2024 van respectievelijk: € 387.000, € 777.000, € 1.198.000 en €2.268.013.

De subsidie ramingen moeten worden aangepast voor prijsinflatie. Dit leidt tot een verlaging van het saldo begroting.

Deze circulaire informeert gemeenten over de gemeentefondsuitkeringen. Het gemeentefonds is de grootste inkomstenbron van de gemeenten. De meicirculaire 2023 zorgt voor een structurele stijging van de gemeentelijke inkomsten. Voor de jaren 2024 tot en met 2027 gaat het om een stijging van respectievelijk € 2,40 mln., € 3,14 mln., € 2,33 mln. en € 4,99 mln. Deze grote stijgingen worden voornamelijk veroorzaakt door stijgende accressen ten gevolge van de verhoogde overheidsuitgaven. Met name de stijgende salariskosten zorgen ervoor dat het Rijk meer geld uitgeeft. De stijgende inkomsten die de gemeente nu ontvangt zal ook grotendeels gebruikt worden om de stijgende salariskosten van het eigen personeel te dekken.
Het VNG adviseerde vorig jaar om een 20% onderuitputting in te bouwen om een toekomstige bijstelling van de accressen op te kunnen vangen. Deze onderuitputting wordt dit jaar terug gedraaid. Voor de jaren 2024 tot en met 2026 gaat dit om een positieve bijstelling van respectievelijk € 1,67 mln. € 2,15 mln. en € 1,07 mln.. Per saldo leidt dit tot een positieve bijstelling van het saldo begroting voor de jaren 2024 tot en met 2027 van respectievelijk € € 4,076 mln., € 5,289 mln., € 3,408 mln. en € 4,998 mln.. De gevolgen van de meicirculaire voor 2023 zullen worden opgenomen in de Winternota 2023.

De gemeente Edam-Volendam vangt in de gemeentelijke opvang de Meermin in Edam circa 225 vluchtelingen op. In de particuliere opvang worden circa 15 vluchtelingen opgevangen. De oorlog in Oekraïne duurt onverminderd voort. Daarom worden de budgetten voor 2024 en 2025 bijgesteld. De kosten worden gecompenseerd door het Rijk. Hierdoor zijn er geen gevolgen voor het saldo van de begroting.

Jaarlijks worden de salariskosten bijgesteld. Structureel leidt dit voor de jaren 2024 tot en met 2027 tot een verlaging van het saldo begroting met respectievelijk € 1.381.000, € 1.367.000, € 1.176.000 en € 2.073.000. De stijging van lasten wordt voornamelijk veroorzaakt door het nieuwe cao dat is vastgesteld voor gemeenten. Dit resulteert in een gemiddelde loonsverhoging van 9,1%. Voor de jaren 2024 en 2025 wordt rekening gehouden met een loonkostenontwikkeling van 3 % en voor de navolgende jaren met 2,5%.

Medio september verschijnt de septembercirculaire. Deze aanpassing van de Algemene uitkering staat in het teken van de vertaling van de Miljoenennota. De ontwikkeling in deze circulaire wordt voor het overgrote deel bepaald door de ontwikkeling van de rijksuitgaven. Volgens het systeem van ‘samen de trap op en samen de trap af’ hebben wijzigingen in de rijksuitgaven direct invloed op de omvang van het gemeentefonds. De uitkering valt in de septembercirculaire voor alle jaren hoger uit. Met name in 2027. De verhoging van de uitkering wordt voornamelijk veroorzaakt door de hogere uitkeringsfactor. Voor de jaren 2024 tot en met 2027 zorgt de septembercirculaire voor een verhoging van het saldo begroting met respectievelijk € 850.000, € 680.000 € 478.000 en € 1.600.000. De bijstelling voor 2023 wordt verwerkt in de Winternota 2023.

Bijstelling vanwege een sterke stijging van met name de lasten overbruggingsuitkering en de kosten van inrichting/ huisraad in totaal € 148.000. Daarnaast een lichte stijging van de post aflossing leenbijstand van € 20.000. Dit leidt per saldo tot een verlaging van de post onvoorzien van € 128.000.

Bijstelling vanwege een verruiming van de norm voor de kwijtschelding. Dit leidt tot een structurele verlaging van het saldo begroting met € 15.000.

Door hogere personele en hogere energielasten in de begroting 2024 moet de gemeentelijk bijdrage aan het zwembad worden verhoogd met € 415.000. In 2024 zal compensatie worden gevraagd bij het rijk voor de hogere energielasten. Vooralsnog wordt in dit journaal rekening gehouden met een tegemoetkoming van € 200.000. Deze compensatie zal in 2024 moeten worden aangevraagd. Dit leidt tot een structurele verlaging van het saldo begroting met € 215.000 structureel.

De subsidieaanvraag 2024 is behandeld en een bedrag van € 766.000 is toegekend. Dit maakt dat de raming met € 23.000 moet worden verhoogd. Dit geeft een structurele verlaging van het saldo begroting.

De Programmabegroting 2024 presenteert een verhoging van de bijdrage voor 2024, ten opzichte van 2023. Het aandeel voor Edam-Volendam wordt in de Programmabegroting 2024 geraamd op € 1.832.000. Dit is € 272.000 hoger dan wij voor 2024 ten behoeve van de GGD ZW in de meerjarenraming van onze gemeentelijke begroting hebben opgenomen, te weten € 1.560.000. Voorgesteld wordt om de gemeentelijke bijdrage voor 2024 en verder structureel te verhogen met € 272.000. Dit geeft een structurele verlaging van het saldo begroting.

De gemeentelijke bijdrage voor 2024 moet worden verhoogd voor beleidsmatige ontwikkelingen, prijsinflatie en de herijking van het Gemeentefonds. Dit is een structurele bijstelling van € 607.000. De verhoging door de herijking (€ 131.000) wordt gecompenseerd door een hogere uitkering in het Gemeentefonds. Dit voorstel geeft een structurele verlaging van het saldo van de begroting van € 607.000.

In de begroting 2024 van de gemeenschappelijke regeling Waterlands Archief zijn de bijgestelde gemeentelijke bijdragen vermeld voor de jaren 2024 tot en met 2027. Door hogere kosten dienen de raming voor de jaren 2024 tot en met 2027 te worden verhoogd met € 67.000, € 45.000, € 51.000 en € 64.000. Dit zorgt voor een verlaging van het saldo begroting voor de jaren 2024 tot en met 2027.

Naar aanleiding van het opgestelde dekkingsoverzicht dient de geraamde onttrekking van de voorziening GRP bijgesteld te worden.

De budgetten van de Griffie zijn doorgelicht. Dit heeft geleidt tot kleine verschuivingen binnen de budgetten. Vanaf 2025 leiden de mutaties tot een structurele verlaging van het saldo begroting van € 2.000.

De raming is gebaseerd op de begroting 2024 van de Omgevingsdienst IJmond. Dit leidt tot extra kosten voor onze gemeente waarvoor geen compensatie door het Rijk plaatsvindt.

Op basis van werkelijke gegevens worden de ramingen voor de inkomsten en uitgaven Belastingen bijgesteld. Het betreft uitgaven en inkomsten in het kader van de WOZ, Toeristenbelasting, Precariobelasting etc. Dit journaal heeft gevolgen voor het saldo begroting. De positieve bijstelling voor de jaren 2024 tot en met 2024 bedraagt respectievelijk € 164.000, € 388.000, € 714.000 en € 1.241.000. De grote bijstelling in 2027 heeft te maken met de methodiek van Lias waarbij de waarden van 2026 bij de jaarovergang worden gekopieerd naar 2027.

De geraamde huuropbrengsten (exclusief sporthallen waarvan de tarieven later worden bepaald) worden bijgesteld. 2024 wordt voornamelijk aangepast aan de nieuwe contracten en de werkelijke opbrengsten uit 2023. Vanaf 2025 geldt een opslag van 4% zoals is opgenomen in de uitgangspunten. De bijstelling leidt in 2024 tot een verlaging van het saldo begroting met € 25.000. Voor de jaren 2025 tot en met 2027 leidt de structurele prijsverhoging van 4% tot een stijging van het saldo begroting met respectievelijk € 10.000, € 47.000 en € 127.000.

Aan de hand van de vastgestelde uitgangspunten worden de geraamde opbrengsten van de heffingen op reiniging en rioleringen bijgesteld. De tarieven stijgen met 5%. Dit zorgt voor de jaren 2024 tot en met 2027 voor een stijging van de geraamde opbrengsten met respectievelijk € 260.000, € 439.000, € 862.000 en € 1.457.000. Voor een uitvoerige uiteenzetting van de belastingtarieven wordt doorverwezen naar de Paragraaf Lokale heffingen.

Bijstelling van de te betalen belastingen en verzekeringen per object. Het gaat hierbij voornamelijk om alle panden die de gemeente in eigendom heeft en de tractiemiddelen. Voor de jaren 2024 tot en met 2027 leiden deze bijstellingen tot een verlaging van het saldo begroting van respectievelijk € 49.000, € 47.000, € 44.000 en € 46.000. De stijging van de lasten komt voornamelijk door de stijgende verzekeringspremies.

De gemeente zal gaan deelnemen in een Joint Venture voor de aanleg van glasvezel in een groot deel van de gemeente, ter vervanging van het huidige CAI netwerk. Dit zorgt voor financiële wijzigingen.

Deze (positieve en negatieve) bijstellingen zijn van beperkte omvang en hebben betrekking op de onderdelen Rioleringen (indexering), Overige waterwerken en inzameling oud papier. In totaal leiden deze aanpassingen in de jaren 2024 t/m 2027 tot een extra nadelig gevolg dat oploopt van € 1.000 tot € 10.000.

Er is sprake van een structurele stijging in het aantal beroep en bezwaar zaken. Op basis van de ervaring van het afgelopen jaar met de vaste medewerker en de tijdelijke inhuur (zeer ervaren) is de verwachting dat bij het gelijk blijven van het aantal bezwaarzaken een uitbreiding van 0,9 fte zeer wenselijk is. Voorgesteld wordt de de formatie maximaal 3 jaar tijdelijke uit te breiden voor 0,9 fte per jaar. De kosten bedragen € 80.000 per jaar. In deze pilot periode van maximaal 3 jaar wordt bezien of deze formatie structureel nodig blijft (evaluatie in 2025). De tijdelijke extra formatie wordt gedurende deze jaren gedekt uit de Reserve Sociaal Domein. Hierdoor leidt dit voorstel niet gevolgen voor de begroting.

De werkopgave van een jurist bij de sectie Veiligheid bestaat voor een groot deel uit de afwikkeling van handhavingskwesties en de inzet van burgemeestersbevoegdheden uit de Gemeentewet. Corona, kermissen en extra inzet rondom voetbal leiden tot extra werkdruk en achterstand. Daarnaast zijn de juridische aspecten bij onze beleidstaken belangrijk:  een jurist bij de sectie Veiligheid wordt gevraagd daarover te adviseren of beleidsproducten te concipiëren. De afgelopen 2 jaar is gebruik gemaakt van extra juridische externe ondersteuning vanwege de hoge werkdruk. Het gaat om een opdracht van 16 uur per week voor de periode van 12 maanden. Voorgesteld wordt om dit incidentele inhuurbudget om te zetten in een structureel budget van € 50.000. Dit leidt tot een structurele verlaging van het saldo begroting van € 50.000.

Het voormalige bejaardencentrum “De Meermin” in Edam moet worden herontwikkeld tot een woonlocatie met de mogelijkheid tot het afnemen van zorg. Hiervoor is in 2024 een exploitatiebudget van € 30.000 nodig. De projectkosten (uren) in de initiatieffase zijn voor eigen rekening. Na deze fase wordt een anterieure overeenkomst met de Wooncompagnie/Zorgcirkel afgesloten, waarna de gemaakte uren door de gemeente kunnen worden doorberekend. Dit leidt tot een verlaging van het saldo begroting met € 30.000.

Door het stijgende personeelsbestand en inflatie zijn de budgetten voor de kantine onvoldoende. Voorgesteld wordt om dit budget in 2024 structureel te verhogen met € 20.000. Deze stijging gaat ten laste van het saldo begroting.

De subsidieaanvraag 2024 is behandeld en een bedrag van € 111.000 is toegekend. Dit maakt dat de raming met € 20.000 moet worden verhoogd. Dit geeft een structurele verlaging van het saldo begroting.

Mutaties naar aanleiding van nieuwe opzet onderhoudsplan gebouwen.

Voorgesteld wordt het budget bij Wijksteunpunt, welke al een aantal jaren wordt betrokken bij de subsidiering van de bibliotheek, administratief over te hevelen naar het product Bibliotheek in 2023. Dit heeft geen effect op het saldo begroting.

Eind 2023, begin 2024 zal naar verwachting gestart gaan worden met de uitvoering van de grondexploitatie Maria Goretti. De ramingen op het complex betreffen de verwachte uitgaven en inkomsten tot en met einde project, zoals blijkt vastgestelde grondexploitatie-opzet.

Er worden structureel meer reisdocumenten aangevraagd dan aanvankelijk gedacht. Dit leidt tot een verhoging van het saldo begroting met € 136.000 vanaf 2025.

Op basis van het opgestelde cashflowoverzicht zal het voor onze gemeente in de komende jaren noodzakelijk zijn om langlopend vreemd vermogen aan te trekken. Voorzichtigheidshalve is hierbij uitgegaan van het principe dat niet alle investeringen ook daadwerkelijk in een bepaald jaar gerealiseerd gaan worden. Er wordt uitgegaan van een realisatie van 50%. Het gemiddelde rentepercentage bedraagt 4,00%. Deze bijstelling leidt voor de jaren 2024 tot en met 2027 tot een rentebijstelling van respectievelijk € 280.000, € 1.073.000, € 1.646.000 en € 2.524.000. Deze bijstelling leidt tot een verlaging van het saldo begroting.

In 2023 is het aantal bezwaarschriften tegen de WOZ-waarde flink gestegen. Bovendien zijn de kosten per bezwaarschrift na de aanbesteding hoger uitgevallen. In de Zomernota 2023 is reeds besloten om de budgetten voor het afhandelen van de bezwaarschriften in 2023 en 2024 flink te verhogen. 2025 en verder was niet noodzakelijk omdat het Rijk heeft toegezegd naar oplossingen te zoeken om het aantal bezwaarschriften met ingang van 2025 drastisch terug te kunnen dringen. De realiteit is echter dat het geenszins zeker is dat de door de (inmiddels demissionaire) staatsecretaris voorgestelde maatregelen om de stroom bezwaarschriften en de daarmee verbonden proceskosten in te dammen, ook daadwerkelijk geëffectueerd gaan worden. Daarom wordt voorgesteld om de budgetten voor de afhandeling van bezwaarschriften met ingang van 2025 structureel te verhogen. De structurele stijging bedraagt € 125.000 en gaat ten laste van het saldo begroting 2025 en verder.

Voor tijdelijke huisvesting tijdens de vernieuwing van drie scholen in Edam wordt gevraagd € 750.000 in de begroting op te nemen. De manier van uitvoering hangt samen met de vernieuwingsscenario’s die worden gekozen. Deze scenario’s leiden tot een integraal beeld van de tijdelijke huisvesting voor deze drie scholen. Daarbij houden we rekening met efficiency van de benodigde ruimte en volgtijdelijk gebruik. De hoogte van het bedrag is nog indicatief en wordt concreter zodra de vernieuwingsscenario’s voor alle deze drie scholen zijn gekozen. Naar verwachting is € 500.000 nodig in 2025 en € 250.000 in 2026. Deze kosten worden gedekt door een onttrekking uit de algemene reserve en leiden niet tot een verlaging van het saldo begroting.

Er is geringe toegang tot vakliteratuur aanwezig binnen onze organisatie. Die abonnementen die we hebben zijn met name op papier. Deze boekjes worden bijna niet geraadpleegd. Nu er meer jonge ambtenaren bij ons werkzaam zijn, is de behoefte aan digitale toegang vergroot. Op dit moment is er geen toegang tot rechtspraak, jurisprudentie, wettekst met toelichting en vakliteratuur behalve de verouderde boeken die op kantoor aanwezig zijn. Dat is niet meer van deze tijd en kan veel effectiever. Voorgesteld wordt om in te stemmen met het aangaan van een abonnement op Kluwer Navigator. De kosten voor de jaren 2024 tot en met 2027 bedragen € 21.000, € 22.500, € 24.000 en € 25.000. Deze extra lasten gaan ten laste van het saldo begroting 2024 en verder.

Elk jaar worden de salariskosten, zoals voorgeschreven in de BBV-voorschriften, verdeeld over de producten binnen de Programmabegroting. De kosten worden gealloceerd op de producten waar deze betrekking op hebben. De verdeling vindt plaats op basis van een uitvraag bij de afdelingen/secties. Dit journaal heeft geen gevolgen voor het saldo begroting.

De sectie Informatievoorziening heeft voor de periode 2023 - 2026 een visiedocument opgesteld. Deze visie op informatiemanagement is niet alleen een stip op de horizon, maar ook kaderstellend voor het informatiebeleid (wat gaan we doen en wat gaan we niet doen) en de uitvoering (hoe gaan we het doen). Deze visie, maar vooral het onderliggende uitvoeringsbeleid, is in samenwerking met de gemeentelijke organisatie opgesteld. Zo gaan we aan de slag met enkele uitbreidingsmodulen voor onze ICT-voorzieningen voor belastingen, Kadaster en WOZ, ronden we de implementatie van Microsoft 365 af (Teams en Office 365) inclusief een uitbreiding van het aantal licenties en starten we eind Q2 2023 met de aanbesteding voor onze gemeentelijke telefonie omgeving (Vast en mobiel). Ook voor het programma Wet open overheid zijn we met enkele deelprojecten bezig. Al deze projecten leiden tot extra lasten. Voor de jaren 2024 tot en met 2027 gaat het om extra lasten van respectievelijk € 95.000, € 45.000, € 45.000 en € 45.000. Deze stijging gaat ten laste het saldo begroting.

Doordat de uitvoering van de vervanging van een aantal bruggen doorloopt in 2024, zullen de kapitaallasten pas in 2025 aanvangen. Dit heeft geen gevolgen voor het saldo begroting, omdat de zowel de afschrijvingslasten als de dekking uit de reserve wordt verlaagd voor het jaar 2024.

De urgentie van een vlootschouw lijkt minder hoog dan bij de start van het college in 2022, mede door de actualisatie van het functiehuis en de reguliere personeelsschouw die het MT jaarlijks houdt.

Het was bij vaststelling van het collegeprogramma nog niet bekend dat het Rijk aanvullende middelen beschikbaar zou stellen voor duurzaamheid. Het is dus logisch om eerst dit budget te besteden en pas daarna eigen middelen te benutten.

Temporiseren bij de buitensport betekent dat het onderhoudsschema wordt 'uitgesmeerd' over een langere periode. Werkzaamheden worden wel uitgevoerd maar met m.b.v. een lagere intensiteit per jaar.

We constateren dat de openstelling van de milieustraten ruimer is dan de behoefte vanuit de bevolking. Op enkele momenten in de week is het zeer rustig. In de avonden zijn het vooral ondernemers die bedrijfsafval kwijt willen, wat wij als gemeente sowieso niet mogen inzamelen. We denken dat een aantal maatregelen kan leiden tot een besparing van € 200k. Daarbij ook de afweging of het echt wenselijk en nodig is de milieustraat in Oosthuizen te blijven gebruiken of een andere bestemming voor deze gronden te zoeken.

De geactualiseerde onderhoudsplannen zijn  gebaseerd op realistische ramingen met doorrekeningen voor een langere termijn (tenminste 10 jaar). In de meerjarige cijfers is gerekend met 4% voor loon- en prijsbijstellingen. De  verwachting is dat de inflatie zich voor de langere termijn, gelet op langjarig gemiddelde uit het verleden,  zal herstellen richting de 2% o.a. door maatregelen van DNB en ECB. Een lagere raming voor loon- en prijsbijstellingen leidt tot een jaarlijks lagere dotatie aan de betreffende onderhoudsvoorziening. Jaarlijks moeten de dotaties geactualiseerd worden aan de hand van hoeveelheid en prijsverschillen maar ook bij al dan niet doorschuiven of laten vervallen van werkzaamheden. Zo kan per jaar bekeken worden wat de noodzakelijke dotatie moet worden.

Het niet verhogen van het opleidingsbudget kan opgevangen worden met de werkwijze die ook afgelopen jaren gefunctioneerd heeft.

Bij de reorganisatie bij de afdeling Openbare Werken is, met o.a. de plaatsing van medewerkers op andere functies geconstateerd dat door een efficientere indeling minder formatie nodig is.

In het collegeprogramma is budget opgenomen om de stijgende vraag naar zorg af te kunnen handelen door ons Breed Sociaal Loket. In deze arbeidsmarkt lukt het ons niet om extra medewerkers aan te trekken in het tempo waarvoor budget is geraamd in de begroting. We denken dat het realistisch is om het budget wat te verlagen. Mocht het wel lukken om personeel te vinden, dan zullen we deze uiteraard wel aannemen en leidt dat eventueel bij een jaarrekening tot een kleine overschrijding.